Ukraina świętuje Dzień Konstytucji

To jedyne święto państwowe zapisane w samej Konstytucji, a Ukraina drugi rok z rzędu obchodzi je w stanie wojennym, wprowadzonym w związku z pełną inwazją Rosji – informuje Ukrinform.

Rada Najwyższa Ukrainy przyjęła i wprowadziła w życie Konstytucję 28 czerwca 1996 r. o godz. 9.18, po prawie całym dniu nieprzerwanej pracy.

Uchwalenie Konstytucji stworzyło podstawy prawne niepodległej Ukrainy, jej suwerenność i integralność terytorialną, stało się ważnym krokiem w zapewnieniu praw człowieka i obywatela oraz przyczyniło się do dalszego wzrostu międzynarodowej władzy Ukrainy na arenie światowej.

Najnowszy proces konstytucyjny rozpoczął się natychmiast po przyjęciu 16 lipca 1990 r. przez Radę Najwyższą USRR „Deklaracji o suwerenności państwowej Ukrainy”. Już w październiku powołano Komisję Konstytucyjną. Po upadku ZSRR i uzyskaniu niepodległości przez Ukrainę w 1991 r. stało się jasne, że rozwój systemu prawnego w niezależnym państwie powinien odbywać się na własną rękę. W latach 1991–1996 komisje opracowały szereg projektów konstytucji, a swoje projekty stworzyła też Rada Najwyższa i Prezydent. Były one omawiane, uzupełniane i udoskonalane przez długi czas.

Najostrzejsza kontrowersję wywołały kwestie: podziału władzy i własności, symboli państwowych, statusu języka rosyjskiego i statusu Republiki Krymu. Siły lewicowe miały tendencję do zmniejszania roli władzy prezydenckiej, stosunków własności prywatnej, chciały zapewniania tej samej pozycji językom ukraińskiemu i rosyjskiemu oraz zachowania autonomicznego statusu Krymu. Prawica, w której zjednoczyli się przedstawiciele „partii władzy”, środowisk biznesowych i deputowanych narodowej orientacji kulturowej i językowej, opowiadała się za silną pozycją prezydencką, gwarantującą pełnię praw własności prywatnej, dominację języka ukraińskiego i eliminację autonomii krymskiej. Tymczasem w kraju obowiązywała konstytucja Ukraińskiej SRR z 1978 r., z pewnymi poprawkami.

W nocy z 27 na 28 czerwca 1996 r. Rada Najwyższa Ukrainy przyjęła i ustanowiła Konstytucję Ukrainy. Dokument został poparty przez dwie trzecie posłów (315 deputowanych ). Ustanawiała ona silną władzę prezydencką, gwarantowała prawa własności prywatnej, zatwierdziła nowe symbole państwowe, status języka ukraińskiego jako jedynego państwowego, a Krym został uznany za autonomiczną republikę i część Ukrainy.

Od czasu przyjęcia aktualna ustawa zasadnicza Ukrainy zmieniła się kilka razy. Warto zauważyć, że Konstytucja Ukrainy z 1996 r. przewiduje dość rygorystyczną procedurę wprowadzania zmian i uzupełnień. Aby zatwierdzić odpowiednie zmiany w różnych rozdziałach, wymagane jest od 2/3 do 3/4 głosów z konstytucyjnego składu Rady Najwyższej Ukrainy. Jeżeli zmiany znoszą lub ograniczają prawa i wolności człowieka i obywatela lub mają na celu zniesienie niepodległości lub zagrażają integralności terytorialnej państwa, wówczas Konstytucja Ukrainy, zgodnie z art. 157, nie może być w ogóle zmieniona.

***

Jak stwierdził prezydent Wołodymyr Zełenski, słowa zapisane w Konstytucji stały się dla Ukraińców żywe i pilne, a zapisane w niej prawa i wolności już nigdy nie będą postrzegane jako dane z góry.

„Nasza Konstytucja ma dziś 27 lat. Słowa zapisane w niej w 1996 roku przestały być historią – stały się dla Ukraińców naprawdę żywe i pilne: słowa o prawie do życia i wolności, honoru i godności, o wartości naszej ziemi” – zaznaczył szef państwa na Facebooku.

Wideo: Oficjalny kanał Prezydenta Ukrainy

Zauważył, że nikt na Ukrainie nie musi wyjaśniać znaczenia słowa „suwerenna”.

„Żaden Ukrainiec już nigdy nie będzie postrzegał zawartych w niej praw i wolności jako danych nam z góry. Walczą dziś w trudnej walce z poświęceniem i życiem. Nasza Ukraina. Suwerenna. Niepodległa. Demokratyczna. Była, jest i będzie” – podkreślił prezydent.

***

Jak zauważył przewodniczący Rady Najwyższej Rusłan Stefanczuk, Konstytucja stanowi przede wszystkim cenny fundament narodu ukraińskiego.

„Suwerenna! Niepodległa! Ukraina demokratyczna, socjalnie i prawnie! Taka jest Ukraina i tak mówi pierwszy artykuł naszej Konstytucji” – napisał na Facebooku .

Stefanczuk podkreślił, że Ustawa Zasadnicza stanowi nie tylko podstawę prawną, ale przede wszystkim wartościową podstawę narodu ukraińskiego. „To jest prawdziwa umowa społeczna, która odzwierciedla to, co jako naród uważamy za słuszne, a co za niedopuszczalne. Jak chcemy żyć, a czego kategorycznie nie akceptujemy. Jak postrzegamy naszą przyszłość i na ile jesteśmy gotowi ją chronić” – powiedział szef Rady Najwyższej.

Stefanczuk dodał, że przebyliśmy długą drogę od początku wojny na pełną skalę i wciąż przed nami trudna droga. Ale definitywnie zakończy się wraz z przywróceniem suwerenności w granicach konstytucyjnych z 1991 roku.