Robert Brovdi, kryptonim Madziar

Legendarne „Ptaki Madziara”, 414. odrębny pułk szturmowy bezzałogowych systemów lotniczych, wkrótce staną się odrębną brygadą (OBrUBAS). Przyszły generał brygady, kapitan Robert Brovdi, ogłosił to pewnego dnia na swoich portalach społecznościowych, ogłaszając jednocześnie rekrutację nowych rekrutów i zbiórkę środków na doposażenie.

„Ptaki Madziara” to marka znana już od dawna. Filmy jego operatorów z „utylizacją robaków”, komentowane w charakterystycznym dla Madziara stylu, w pierwszych godzinach oglądają dziesiątki tysięcy widzów. Trzeciego dnia po ogłoszeniu o naborze dowódca napisał, że wpłynęło już ponad 1200 wniosków od ludności cywilnej do 414 samodzielnej brygady „Ptaki Madziara”, w tym czasie Ukraińcy przekazali na jej potrzeby ponad 23 mln hrywien. W ciągu roku „Ptaki” rozrosły się z kompanii do osobnego batalionu, potem osobnego pułku, a obecnie - do całej brygady. To sukces, na którym skorzysta cały front, a co za tym idzie – Ukraina.

Madziar opowiedział nam, co ma nadzieję osiągnąć dzięki powiększonym siłom brygady, ile kosztuje praca dobrego operatora i zniszczenie jednego celu wroga, jaka przyszłość czeka bezzałogowe rozwiązania i jak pułk stał się autonomicznym organizmem, w którym każde życie jest chronione i każdy trybik jest chroniony.

CZYJ DRON JEST SILNY?

- Panie Robercie, pewnego dnia ogłosił pan, że „Ptaki Madziarów” staną się brygadą. Co to oznacza w praktyce?

- To organiczny wzrost na kolejny poziom militarny. Wiąże się to przede wszystkim ze zwiększeniem personelu, a co za tym idzie – zwiększeniem liczby obliczeń w różnych kierunkach. Nasza działalność nie ogranicza się do wykorzystania bezzałogowców rozpoznawczych i szturmowych – mamy ponad 12 warstw wpływów. Dlatego wraz z rozbudową zwiększamy nasze możliwości w szczególności w tak specyficznych obszarach, jak rozpoznanie radiowe, walka radioelektroniczna, wykorzystanie systemów radarowych i eszelonowe sterowanie pasem przez szereg załóg myśliwskich wykrywających środki radiorozpoznania wroga. Już dawno wyszły poza klasyczną działalność systemów bezzałogowych, do której wszyscy są przyzwyczajeni. Dron Mavika, FPV, nocne bombowce (które wróg nazywa „Babą Jagą”), skrzydła rozpoznawcze, skrzydła uderzeniowe – to już powszechna lista środków używanych przez wszystkie jednostki UAV wzdłuż linii styku. Od prawie 2 lat budujemy własny model systemu monitoringu całej przestrzeni wzdłuż linii frontu.

Pierwszym zadaniem jest wykrycie wszystkich dronów FPV, które przeciwnik uniesie w powietrze. Przechwytujemy ich sygnały wideo i widzimy na monitorach to, co widzi wrogi pilot. Następnie tłumimy jego kontrolę środkami EW i spada bez osiągnięcia celu. Za pomocą wytwarzanych przez nas środków inteligencji radioelektronicznej tworzymy gęstą sieć wykrywania na całej linii frontu – co 2,5-3 km. Własnymi siłami nie jesteśmy w stanie zabezpieczyć całego frontu, dlatego bezpośrednio na naszych pozycjach szkolimy wiele załóg z różnych jednostek wojskowych. W systemy detekcji jest już wyposażonych 1037 załóg, przeszkolonych do całodobowego monitorowania całej przestrzeni częstotliwości analogowych. Zwykle przeciętne podziały statystyczne nie dysponują całą listą niezbędnych środków. Operatorzy wywiadu radioelektronicznego i walki radioelektronicznej nie są przewidziani w RUBpAK (kompanii kompleksów bezzałogowych samolotów szturmowych – przyp. red.) ani w batalionach systemów bezzałogowych. Są jednak potrzebne, aby w ramach jednej jednostki wykryć wrogie drony FPV i natychmiast przekazać informację operatorom EW.

Kolejnym poziomem zadań są drony rozpoznawcze wroga (Orlan, Zala, Supercam), które latają głęboko, bardzo wysoko (4-5 km), wykrywają zaplanowane cele i naprowadzają artylerię. Na początku inwazji na pełną skalę nie można było walczyć z Orlanami, a teraz istnieje sieć urządzeń radarowych (produkcji zagranicznej, ukraińskiej, a nawet własnej), za pomocą których można wykryć obiekt, towarzyszyć mu niezależnie od półapu, ustalić, czy jest on własny, czy cudzy, a następnie - zniszczyć w powietrzu.

I wszystkie te możliwości należy rozłożyć na całą linię frontu. Przekształcając się w brygadę, rozwiązujemy kwestię poszerzania strefy wpływów na froncie. A jeśli stworzymy 4-5 takich „organizmów” jak nasz pułk (jest to aktywnie forsowane), uda nam się pokonać setki kilometrów pasa.

- Co jeszcze wchodzi w skład „kanapki”?

- Stale opowiadam o tych zadaniach, popularyzuję je i zbieramy na nie pieniądze. Miny robimy sami. Obecnie 95 brygad Sił Obronnych otrzymuje od nas co miesiąc 20 000 min przeciwpancernych - zamieściłem kiedyś relację na swoim Facebooku. Są wyposażone w elektronikę działającą na zasadzie magnetycznej w celu zbliżania się sprzętu. Ludzie zbierają pieniądze na te „cukierki”, wyprodukowano i wydano już ponad 60 000 min wyprodukowanych przez „Sukrarnę” (tak nazywa się służba inżynieryjna 414 pułku – red.). Wpajamy w BSP jednostki kultury zdalnego wydobycia w celu przewidywania ataku wroga, działań logistycznych, rotacyjnych, ewakuacyjnych. Wszystkie możliwe drogi, ścieżki, skrzyżowania, tunele, potencjalne przejścia w podestach są omijane. Miny te są wyposażone w dość wysokiej jakości elektronikę produkcji ukraińskiej i bardzo często zatrzymują wroga. Jeśli każda jednostka będzie je konsekwentnie i regularnie wykorzystywać, pokrywając linię frontu setkami min, zatrzymamy zmechanizowany ruch wroga. A piechota, która musiała gdzieś iść, będzie zmuszona się spieszyć. Wyczerpie się, zobaczą go piloci Mavica i ulegnie zniszczeniu. W ten sposób wyrównuje się przewaga wroga przy forsowaniu pozycji sprzętem.

- I w końcu wzdłuż linii frontu utworzy się szeroki martwy pas, przez który nie prześliźnie się nawet mysz? Przewidywałeś, że w ciągu najbliższych 6-8 miesięcy zapotrzebowanie na operatorów dronów w ogóle zniknie – dzięki udoskonaleniom technologicznym wszystko będzie sterowane zdalnie.

- Każda ze stron wojny intensywnie pracuje obecnie nad rozwojem i wdrażaniem wysoce inteligentnych pojazdów bezzałogowych. Pierwszą rzeczą, nad którą pracują obie strony, jest masowe wykorzystanie dronów na światłowodach, których EW nie tłumi.

- Czy są to cewki rozwijające się stopniowo?

- Tak. Dron odbiera polecenia i przekazuje informację zwrotną w formie cyfrowej dzięki przewodowi, który jest rozwijany z tej cewki na odległość 10-15 (lub nawet więcej) kilometrów. Zasięg zależy od udźwigu drona, a do dużego można doczepić 50-kilometrową szpulę. Ten krok jest, że tak powiem, umiarkowanie intelektualny, nie usamodzielnia drona, musi nim sterować pilot. Ale dana osoba może znajdować się w bardziej chronionych miejscach i będzie mniej bezbronna. Takim dronem można sterować na niższych wysokościach bez ryzyka utraty sygnału radiowego i samego drona.

To tylko część technologii, które obecnie są masowo integrowane i wykorzystywane. Ich ciężar właściwy jest jeszcze niewielki, ale to kwestia czasu. Technologie te nie mają żadnych egzotycznych komponentów, są dostępne, można je swobodnie kupić na rynku chińskim, zebrać w ilościach przemysłowych i wykorzystać. To kwestia czasu, a nawet przewidywania: drony analogowe sterowane częstotliwościami radiowymi zostaną zastąpione dronami sterowanymi światłowodowo (lub z innymi formami ochrony przed EW). Pytania o krótkim czasie: którego przemysł wkrótce zwróci się ku masowej produkcji tych środków, bo teraz zbieramy je własnymi rękami. Pracuje nad nimi kilkunastu producentów na Ukrainie i potrzebują czasu na testy i inne procedury, które umożliwią ich sprzedaż państwu.

Kolejnym ogniwem jest rozwój sztucznej inteligencji. Kiedy sztuczna inteligencja stanie się zdolna do samodzielnego rozpoznawania celów zapisanych w jej pamięci i odróżniania jednego rodzaju sprzętu od drugiego (nie w prototypach – one już istnieją i są nawet używane w warunkach bojowych, ale masowo) – konsekwencje użycia BSP staną się znacznie bardziej groźne.

- Powiedziałeś wcześniej, że Ukraina produkuje najlepsze drony na świecie.

- To prawda.

- Ale jednocześnie istnieje pewien parytet w wykorzystaniu dronów. My i wróg używamy tych samych technologii i komponentów z tego samego rynku. Co sądzisz o naszych najnowszych osiągnięciach?

- Kiedy dron ukraińskiej produkcji może przelecieć 1000 km i wyrządzić szkody - czy nie jest to przełom w produkcji dronów? Ale masowe użycie UAV i wszystkie główne działania znajdują się w pasie ruchomego frontu. Głębokość 10 km, głębokość 20 km w odwrotnym kierunku – to strefa masowego użycia dronów. W procesie digitalizacji i wywiadowczego wypełniania samolotów pas ten jest po prostu skazany na to, by stać się martwą strefą. Żadna żywa istota nie będzie mogła się w nim poruszać, drony ze sztuczną inteligencją zaatakują wszystko, do czego dotrą.

Jeśli chodzi o jakość naszych dronów. Są naprawdę wykonane z dostępnych na całym świecie komponentów. Ale stale je udoskonalamy w wyniku użycia bojowego. Tam, gdzie bardzo szybko spotykasz się z defektami lub niedoskonałościami, wymień niektóre komponenty, aby wykazać działanie z najwyższym procentem wydajności.

SEKRET WYDAJNOŚCI JEST CZYSTĄ MATEMATYKĄ

- Jak wysoki powinien być ten odsetek?

- Dziś statystyki dotyczące efektywności wykorzystania dronów (zwłaszcza tych głęboko zaawansowanych technologicznie) są utajnione. Nikt nie wie, ile samolotów faktycznie leci na głębokość 1000 km, ile z nich trafiło w cele. Ale jeśli chodzi o środki masowego zastosowania (FPV, nocne bombowce, drony „ślubne” itp.), jasne jest, jak daleko latają, jak dokładnie są wykrywane, jak wysokiej jakości są zoomy ich kamer, jakie są możliwości niezależnego wykonywania operacji podczas podążania zaprogramowaną trasą w warunkach tłumienia.

Statystyki obecnie przedstawiają się następująco: skuteczność wykorzystania dronów FPV w różnych działach waha się od 20 do 40%. Nie mówię tu o przypadkach, gdy dron przyleciał i w niewytłumaczalny sposób uderzył. Dopiero gdy dotrze, trafi w cel i zostanie zarejestrowany, można go wpisać do statystyk. Elektronika może nie działać, a dron może nie wybuchnąć, może po drodze zdetonować, znaczny procent przez wroga zostanie stłumiony różnymi środkami EW, niektóre zostaną zestrzelone z broni ręcznej. Dlatego skuteczność dronów w Siłach Zbrojnych Ukrainy i u nich wynosi 20-40%.

- Jak można poprawić ten wskaźnik?

- Wiele zależy od profesjonalizmu załóg, jakości sprzętu i amunicji oraz opłat inicjacyjnych - są one w większości własnej roboty i mają wiele usterek. Wszystko to należy wprowadzić do jednego systemu i policzyć.

Posiadamy własny system księgowy, który prowadzony jest na poziomie jednostki, bez jakichkolwiek poleceń dowodzenia. Robimy to dla siebie. W dowolnym miesiącu mogę zebrać załogę i przeanalizować efektywność: wskaźniki ilościowe, wskaźniki jakościowe zastosowania, jakie cele są ruchome czy zaplanowane. Która załoga lepiej radzi sobie z personelem wroga. Dużo trudniej trafić dronem FPV, ponieważ jest w ruchu. Wróg słyszy drona w odległości 200-300 m i zaczyna uciekać, chce żyć. Istnieje specjalna warstwa idiotów, którym polecono usiąść i poczekać. Ale w większości przypadków włącza się instynkt samozachowawczy, rozpraszają się jak groszek, chowają się. A o wiele trudniej jest im zaimponować dronami FPV niż sprzętem. Albo anteny są łatwym celem. Wiszą na 15-metrowym maszcie i zapewniają zdolność operacyjną załodze FPV wroga. Sama załoga FPV siedzi głęboko w piwnicy. Żeby to stamtąd wypalić to nie wiem co zrobić. A jego czułki zostają odcięte - staje się niezdolny do pracy. Wszystko. Masz kilka godzin, a nawet kilka dni świętego odpoczynku. Nie działają zgodnie z naszymi stanowiskami - trzeba je przywrócić. A kiedy przyniesiony zostanie dodatkowy sprzęt (nie mogą siedzieć w tej piwnicy bez końca), podążasz za sektorem i ponownie uderzasz w personel lub sprzęt.

To wszystko praktyczne doświadczenie, którego nie uczy się w szkołach. A specyfika zastosowania w każdym obszarze jest inna: zależy to od terenu, pogody, bliskości frontu, mobilności lub działań statycznych, ofensywnych lub defensywnych, obecności sieci wywiadu radioelektronicznego, walki radioelektronicznej na froncie wróg. A ta nasza próba zaszczepienia kultury totalnej rachunkowości pozwala przede wszystkim skupić się na efektywności środków. Aby np. zrozumieć, które drony kupuje państwo, a które są bezwartościowe i trzeba je dostosować (dostosować do określonych potrzeb – red.), a które od razu odnoszą sukces.

Aby prawidłowo je rozdysponować, możemy kierować się ilością faktycznie wykorzystanych środków. Niektóre kupowano od początku wojny i straciły już skuteczność, są zapóźnione technologicznie. Państwo w dalszym ciągu je kupuje, piloci otrzymują, a lista celów, których to dotyczy, nie zwiększa się. A piloci nawet przeważnie to ukrywają. Bo powie, że nie robi wrażenia na celach, a jutro w najgorszym wypadku zostanie wrzucony do piechoty, w najlepszym wypadku – zostanie wysłany na przeszkolenie.

Pożądane jest posiadanie zdjęcia ze wszystkich jednostek wojskowych, a nie jest to trudne. Całkiem zwyczajna relacja, ale nie o charakterze czerpakowo-formalnym, a szczegółowa. Analiza takich danych pozwoli na dostosowanie zapotrzebowania na amunicję, komponenty od których uzależnione jest wykorzystanie dronów. Przykładowo większość zwykłych FPV kupowanych przez rząd ma m.in. wady akumulatorów o niewystarczającej pojemności. Odbieramy drony i odkładamy baterie, a bierzemy nowe, bo musimy polecieć głębiej niż TTX tego drona. A kto się liczy?

- Potrzebne jest tylko zainteresowanie?

- Potrzebujemy beneficjenta, który chce to zrobić i rozumie temat. Będziemy przynajmniej wiedzieć, ile jednostek bojowych znajduje się na linii. Mamy grupę oddziałów wojskowych, grupę jednostek zajmujących się działaniami bezzałogowymi, chociaż nie są to kompanie ani bataliony systemów bezzałogowych. To zwykła piechota, która korzysta z dronów pełną parą, ale nie zbiera statystyk, w związku z czym nie jest uwzględniana na liście tych, którzy potrzebują tych środków. Widzisz, że załogi efektywnie pracują w tej czy innej brygadzie – daj tam drony jako priorytet. Zachęć ich, aby nie siedzieli bezczynnie i nie tracili wiedzy tylko dlatego, że nie ma wystarczającej liczby dronów lub baterie są słabe.

– Chciałem zapytać o tajemnicę skuteczności „Ptaków Madziarów” i już po trochu rozumiem. To Twoje doświadczenie, Twoja własna praca, uczciwość nawet w raportach, bo one przydadzą Ci się przede wszystkim. Plus normalne finansowanie (w raporcie pan mówił, że pułk potrzebuje do 100 mln hrywien miesięcznie) – czy to są elementy efektywności?

- Nasze finansowanie nie jest normalne. To jest problem, nie krzyczymy o nim, tylko go szukamy. Jaki jest główny problem w innych brygadach? Ludzie i środki. Komuś brakuje amunicji do broni, komuś brakuje broni, komuś brakuje czołgów. Przeciwnie, w naszym kraju nie ma problemów z ludźmi, a na Ukrainie jest wystarczająco dużo zasobów, które można kupić. Potrzebujemy środków finansowych. Dla tych wysokobudżetowych jednostek specjalistycznych należy zapewnić odrębne finansowanie na poziomie państwa.

Mamy własny katalog potrzeb, który tworzymy krwią i potem od trzech lat. Składa się z 400 elementów, zaczynając niestety od prezerwatyw i drewna opałowego. Bo do pewnych celów potrzebne są prezerwatywy (napełniają się wodą i zastępują amunicję podczas treningu – przyp. red.), a do innych drewno na opał – trzeba się czymś ogrzać. I to należy przewidzieć.

Ze względu na specyfikę tego lub innego podziału sporządzana jest lista „składników”. Aby np. karuzela Mavik mogła wykonać 30-40-50 lotów, załoga musi dysponować ponad 75 różnymi elementami jednorazowego lub wielokrotnego użytku. Starlink, kabel przedłużany do Starlink, maszt, booster booster, power bank do komunikacji, power bank do ładowania akumulatorów lub wystarczającej ilości akumulatorów na wymianę, ekran ułatwiający przeglądanie, tablet załadowany programami. Nie mówię o samochodzie, który trzeba wyposażyć w gumę bagienną, gumę letnią i gumę zimową, aby uratować zarówno samochody, jak i życie żołnierzy. Do tego trzeba jeszcze dodać kompaktowe spektroanalizatory informujące o zbliżaniu się wrogich dronów, urządzenia EW... A każdy typ załogi (a jest ich tylko 6) ma swoją listę potrzeb. I należy je obliczać przynajmniej średnio za rok.

Robimy to – biorąc pod uwagę doświadczenie. Każda załoga traci co miesiąc 7,5 mavika, wykonując 600-650 lotów. Potrzebujesz więc zapasowych akumulatorów 7,5, lepiej 8. Ponieważ korzystanie z fabrycznego rozwiązania nie wystarczy, głębokość lub czas lotu nie są wystarczające. Podłączamy do niego drugi akumulator i leci nieprzerwanie. Jeden dron powraca, a drugi zajął już jego miejsce. Możemy stale monitorować jeden punkt przez wiele godzin, dni, jeśli jest to dla nas ważne, wymieniając jednego drona na inny. Ale do tego trzeba mieć 20 już naładowanych akumulatorów na jednego drona. A wtedy nie będzie 25-30 lotów dziennie, ale ciągły rekonesans.

Choć teraz mamy zwiększoną stopę strat dronów – przyjęliśmy do przeszkolenia ponad 20 załóg – z Policji Państwowej, Straży Granicznej i TO. Biorę ich na rozkaz bojowy na dwa miesiące, mieszam z moimi załogami, wyposażam w nasze przetworniki, EW, analizatory spektrofotograficzne, maszty, drony, Starlinks i zabieram na pozycje. Zaczynają latać i pukać w nasze drony, bo nie są przyzwyczajone do pracy w naszych warunkach. Ale za dwa miesiące nabiorę doświadczenia i wtedy wezmę na szkolenie kolejnych 30 załóg. A oni powrócą do swoich jednostek gotowi i przygotowani do walki.

– Ale jednocześnie statystyki efektywności dronów zostały już nieco zepsute…

– Cykl życia dronów to osobna statystyka, którą prowadzi niewiele osób, a my ją skrupulatnie prowadzimy. Obliczamy, ile spacerów wykonał średnio jeden bojowy dron wielokrotnego użytku, zanim zginął. Oto przykład bombowców. Na przykład wykonujemy 2500 lotów miesięcznie i tracimy 22 drony. A to drogie drony, 16-20 tysięcy dolarów za jednego „Wampira”. A więc 2000 wypadów, 20 strat, więc masz średni cykl życia 100 piechurów, na tych 100 piechurów wzięliśmy 400 amunicji, po 4 „cukierki” na raz. 400 zadanych obrażeń, z czego wyróżniamy 150 udanych. Podziel przez 16 tys. kosztu zarządu i możemy jasno zgłosić przynajmniej ministrowi, przynajmniej naczelnemu wodzowi lub prezydentowi: koszt zadania pokonania (średnio dla pułku) dronem szturmowym to 100 dolarów. Średni koszt zadania pokonania drona FPV, który ma 22% skuteczności i kosztuje 300 dolarów, to 1,5 tys. dolarów

Trzeba kalkulować koszty wojny, żeby planować i nie siedzieć bezczynnie.

W tym systemie nie ma nic skomplikowanego. Nie mam pilota, który mógłby sobie wyobrazić, że latał, gdyby nie latał. Jeśli miał stratę, to było to odnotowywane w dzienniku walki sekundę po jej zaistnieniu, a gdy szkoda została zadana, minutę później mam już w dzienniku walki zapis wideo uszkodzeń - elektroniczny, a nie oferowany papierowy przez wojsko. Wynik nakręcony zewnętrznym dronem, jeśli taki istnieje, i całkowicie wszystkie metryki w jednej wiadomości: załoga, współrzędne, czas, rodzaj amunicji, numer lotu, identyfikacja celu, status celu – trafiony, zniszczony…

WŁASNE SZKOŁY, WŁASNI INŻYNIEROWIE, A NIE ZAGRANICZNI ŻOŁNIERZE

- Słucham i myślę: bez Twoich umiejętności menadżerskich wiele z powyższych prawdopodobnie nie zostałoby zrealizowanych...

- Nie potrzebujesz chwytu wszystkich, opracowaliśmy algorytmy - weź je za podstawę i zrób to.

- Mówię bardziej globalnie: o miejscach, w których odbywa się Twoja rekrutacja, o ośrodkach szkoleniowych...

- Tak, od dawna mamy szkoły, których nie reklamujemy, żeby sabotażyści do nich nie wchodzili i nie zabijali tam ludzi.

- Jak realizujesz swoją zasadę minimalizacji strat? Wielokrotnie podkreślałeś, że Ci na tym zależy.

- Wyjaśnię: budżetowanie (planowanie przyszłych operacji - red.) każdej nowo utworzonej załogi. Nie tylko dostałem 20 chłopaków, podzieliłem ich na trzech, oto drony - walka. Nie, nie. Koordynacja, testowanie, testowanie poligonów, następnie łączenie ich w jednostki bojowe o numerze 3-4, a dopiero potem sformowanie z nich odpowiednich załóg i wyposażenie ich w sprzęt ochronny. Nie mam nikogo, kto miałby urlop bez przenośnego, szerokopasmowego elektronicznego urządzenia bojowego – z definicji zabronione, nawet podczas ewakuacji bojowej. Nie ma REB – nie śpieszy się z opaską, nie każdy ma też osobisty spektroanalizator. Kosztuje marne 20 000. hrywna – życie wojownika jest nieporównywalnie droższe. Jest to rzecz wielkości telefonu, która osobiście sygnalizuje Ci, że dron FPV zmierza w Twoją stronę. Jeśli jest to rzecz zaawansowana technologicznie – sami ją wykonujemy – wtedy widać, czy jest to dron nasz, czy wroga. Jeśli jest jeszcze wyższej jakości, możesz po prostu zobaczyć, co leci na ekranie, i masz 99% szans na przeżycie. Ponieważ włączysz środki stłumienia wrogiego drona lub przeniesiesz się, ukryjesz. Niech auto spłonie, a ty będziesz wtedy gdzieś w piwnicy, gdzie ten dron do Ciebie nie dotrze, a następny przyleci już za 5-6 minut.

Zdając sobie sprawę, że zostałeś „wyśmiany”, szybko przekazujesz informację o ataku. I wtedy mobilizowane są nasze wewnętrzne kalkulacje ewakuacji bojowej (nie stosujemy ewakuacji zewnętrznej) i bojowi harcerze, którzy są gotowi udać się tam, gdzie bojowa ewakuacja medyczna nie dotrze. Nawet na tyły wroga, aby wyeliminować załogi. Taka sytuacja miała miejsce w osadzie Soncówka – zwiadowcy wjechali prosto w paszczę wroga i w sposób bojowy wybili trzy załogi, bo byli otoczeni i nie było szans na wydostanie się. Ścigano wówczas jednego jeepa, zastrzelono go, ale bez ofiar. Byli ranni, ale odeszli.

- A także o personelu: czy Pańskie podejście do rekrutacji Ukraińców w Europie przynosi efekty? Miałeś uczyć, jakoś ich zaangażować.

- Większość z nich to fantaści. Sami malowali nierealne obrazy, ale kiedy do tego doszło... Chociaż są pozytywne przykłady – ci, którzy sami bardzo chcieli do nas przyjechać, przeprowadziliśmy z nimi wywiady, pomogliśmy im wrócić. Wrócili (w szczególności były to nawet kobiety) i bardzo dobrze wkomponowali się w nasz zespół.

Generalnie nie planujemy otwierania centrów rekrutacyjnych na Ukrainie. Mamy ogromną ankietę, której wypełnienie nie będzie dla Ciebie przyjemnością. Ale z prawdopodobieństwem większym niż 50%, w chwili, gdy zadzwonię i usłyszę Twój głos, zrozumiem, czy jesteś dla nas odpowiedni, czy należysz do pewnych grup ryzyka, czy nie. To pierwszy poziom filtrowania, drugi to komunikacja osobista. Osobiście nie za pośrednictwem kierowników ośrodków werbunkowych, a tym bardziej wojskowych. Nie twierdzę, że jest to nieskuteczne – mówię, jak skuteczne jest dla nas.

Dowódca w swoim oddziale rekrutuje tych, których poznał wzdłuż i wszerz oraz zapoznał się z 94 punktami swojej ankiety. A jeśli ten rekrut skłamał, trafia do oddziału psychologii operacyjnej, przechodzi przez wykrywacz kłamstw i wszystko, co ukrył, wychodzi na jaw. Uprzedzamy o tym, bo jeśli dana osoba nie pasuje do naszej jednostki, dajemy jej półtora do dwóch miesięcy na znalezienie związku i wyjazd. Jeżeli nie potrafisz sobie poradzić ze swoim związkiem to przykro mi, nie mogę Ci towarzyszyć jak dziecku do końca życia. W strefie ryzyka – jeśli jest czyimś agentem, alkoholikiem lub zażywa narkotyki. Jeden lot alkoholowy stanowi odliczenie bez względu na liczbę nagród. Zgromadzili się tu sportowcy, ludzie są świadomi, rozumieją, czym jest broń i jakie są warunki zwiększonej gotowości bojowej. Kupujemy testy na obecność narkotyków i każdy wie, że w każdej chwili możemy je przetestować i to działa. Używamy nawet psów do wyszukiwania narkotyków.

I pytasz mnie - dlaczego ludzie żyją. Dlatego, że istnieje dyscyplina.

- W pewnym sensie opiekujesz się nimi jak dziećmi...

- Chronimy się przed kłopotami.

- Jeśli chodzi o kłopoty. Któregoś dnia ogłosiliście, że przyjmiecie w szczególności do brygady i SZCZ. Czy to nie jest ryzykowne?

- Jest wielu wysoko wykwalifikowanych ludzi, którzy nie zostali wykorzystani zgodnie z przeznaczeniem. Nie mówię, że teraz przyjmę 500 SZCZszników jakiegokolwiek rodzaju, żeby tylko zwiększyć tę liczbę. Nikt mnie nie ponagla, żeby zespół był w 100% pełny. Uwierz mi, skuteczność naszej pracy będzie znacznie większa przy 50% odpowiednich ludzi, niż przy 100%, z których połowa wymaga opieki.

Ostrzegamy, że odrzucamy 80% ankiet. W trakcie rekrutacji wstępnej na jedno miejsce aplikowało około 50 osób. Ktoś nie jest gotowy, kogoś, kogo staramy się uczyć. Ale jeśli zatrudnię cię jako kierowcę, to muszę wiedzieć, jak rozebrać ten silnik na „Ojcze nasz”, ponieważ mam 25-30 samochodów, które wymagają natychmiastowej renowacji. Lub sortować zepsute samochody po ewakuacji technicznej i zrobić trzy z 10, oszczędzając w ten sposób pieniądze.

A ryzyko dla naszej jednostki jest tylko jedno: usunięcie nas z frontu. Nie potrzebujemy renowacji, nie trzeba nas zabierać do „kotła użgorodzkiego”, front na tym straci. Dziś prowadzimy zdecydowaną większość działań rozpoznawczych, naprawczych i patrolowych wspierając ponad 20 brygad na froncie, bo brygady są wyczerpane, brakuje im pilotów, środków i sił. I to nas trochę spowalnia, bo mogliśmy opracować głębsze i bardziej szczegółowe operacje z dronami. Natomiast przekształcenie w odrębną brygadę umożliwi realizację zadań na linii frontu i równoległą pracę nad komponentami intelektualnymi i rozwojem operacji specjalnych. Aby utrzymać własną inżynierię, ponieważ nikt nie zrobi dla nas lepszej i szybszej amunicji.

Opracujemy nowe rodzaje „cukierków”. Mamy 52 modele i nie używamy już standardowej amunicji. Będziemy rozwijać kierunek własnej inżynierii, bo każdy Starlink się zużywa, każdy typ drona bombowego z czasem ulega awarii. Dostałeś od wojska drona, coś się w nim zepsuło i załoga siedzi, bo ma jednego, ten bombowiec, albo dwa. Zapakowany w pudełko, wysłany do kapitana - „w Kijowie”, do producenta. Co załoga będzie robić przez dwa tygodnie, czekając? Nie, lepiej mieć własny serwis inżynierski na sto osób. Kiedyś zabraliśmy ich na pokład tych producentów, żebyśmy mogli sami je naprawić. Mówią - usuniemy Ci gwarancję. Ale dajesz gwarancję... Dron nie przeżyje, dopóki dasz gwarancję. Uzasadniłem to właścicielom, nasi ludzie przyjechali, przeszli szkolenia, tysiące razy demontowali/montowali te drony z zamkniętymi oczami, wrócili, kupili magazyn części zamiennych i teraz - własnymi siłami kompletna renowacja całego sprzętu . Dron przyjechał uszkodzony z nocnej zmiany - po 2 godzinach jest już w warsztacie, po 5 godzinach znów pracuje na stanowisku.

Trzeci kierunek to innowacyjność, bo nikt nie zrobi tego lepiej od nas i istnieje odrębny dział, który stale angażuje się w rozwój. Aktualnie w fazie rozwoju mamy 14 projektów: sztuczna inteligencja, rozwiązania światłowodowe (o reszcie nawet nie wspomnę). A już w tym przypadku wdrożonych, szeroko stosowanych są dziesiątki: analizatory spektrofotograficzne, własne mobilne systemy REB (sami je wykonujemy, nie kupujemy), radioelektroniczne kompleksy wywiadowcze. Przeszkolono ponad tysiąc załóg i rozdano tysiąc kompleksów - publicznie ogłosiłem, kto je posiada. Dziś jest 14 projektów, jutro będzie 20 i 30, jeśli zajdzie taka potrzeba.

CO MÓWI DOŚWIADCZENIE WOJENNE

- Wielokrotnie słyszałem od różnych ekspertów wojskowych, że drony są dobre, ale artyleria jest numerem 1 na froncie. A jeśli nie umieścisz człowieka w odpowiedniej pozycji, nie będziesz w stanie utrzymać go dronem. Czy to nie prawda?

- Istnieją podstawowe brygady artylerii, które utrzymują określony pas, a każda z brygad pracujących na linii ma środki artyleryjskie. A kiedy te podstawowe brygady oddają 500 strzałów dziennie, z wyczerpanych luf, które nie zawsze strzelają celnie, czy artyleria zastępuje pojazdy bezzałogowe? Tak, artyleria strzela we mgle, ale potrzebuje też „oczu”, aby zobaczyć, gdzie we mgle trafić. We wszystkich innych kwestiach drony już dawno wyprzedziły artylerię o 10 uderzeń - z powodu wyczerpania oraz niewystarczającej ilości artylerii i amunicji. I nie ma wystarczającej liczby strzałów - wróg ma więcej skutecznych akcji szturmowych. Jedynym sposobem, aby temu zapobiec, są zdalne wydobycie, całodobowe patrole mające na celu wykrycie ruchu personelu lub sprzętu i wyrządzenie szkód. To znaczy przez siły UAV.

Nie zmienia to znaczenia artylerii. Artyleria to bogowie wojny, ale ta wojna to lata 2022-2023. A dziś wszyscy przyczyniają się do oporu. Tutaj czołg nie może zbliżyć się do przodu na odległość mniejszą niż 10 km – przebije go tak samo, jak wszystkie inne pojazdy opancerzone. W naszej jednostce nie posiadamy pojazdów opancerzonych. Czy wiesz dlaczego? Ponieważ zniszczyliśmy już tak wiele tysięcy ich przeciwko wrogowi, rozumiemy, że obecność pojazdów opancerzonych powoduje jedynie zwrócenie większej uwagi na nasze załogi, są to dodatkowe zagrożenia. Lepiej się nie wyróżniać. A samochód pancerny oznacza, że ​​jedzie jakiś ważny specjalista. Chociaż często nie chroni przed uszkodzeniami. Jeśli posiada urządzenie elektroniczne, dron FPV nie będzie latał. Ale jeśli polecisz dronem ze zwiększoną głowicą kumulacyjną (rodzaj działania – red.) po światłowodzie – i będziesz mógł nawet jeździć samochodem Donalda Trumpa za trzy miliony dolarów, dziura w nim będzie gwarantowana.

- Co sądzisz o stanie rzeczy na froncie? Jak bardzo wszystko jest złe, jak nieustannie mówią niektórzy, czy też dzieje się przewidywalnie?

- I nie musisz zadowalać się oczekiwaniami. Ci, którzy aktualnie siedzą na kanapie, uwielbiają, gdy w coś tam uderzamy – obwód charkowski, Chersoń. A kiedy mapa jest czerwona, a wróg ciągle się porusza, krytykują. Zapomniałeś, z kim walczymy? Czy zapomniałeś o dominacji władzy wroga, o naszym zmartwionym, podekscytowanym, ale mało aktywnym partnerstwie? Wsparcie partnera, które stale odbija się na geopolityce i wszelkiego rodzaju wewnętrznych harmonogramach, a nie na naszych realnych potrzebach...

- Czy wierzy Pan w rozejm? Ukraińcy pogrążają się obecnie w euforii w oczekiwaniu, że wkrótce wszystko zostanie naprawione.

- Wierzę w naszą siłę. Bo to nie jest rozejm, ale zaprzestanie działań wojennych, a taka sytuacja jest prawdopodobna. Zwłaszcza jeśli powiedzą o nas całemu światu, że Ukraina jest gotowa do negocjacji. Czy to nie jest wezwanie do agresora, czy nie jest to dowód na to, że odetchnęliśmy i jesteśmy gotowi do negocjacji? A jeśli jesteśmy gotowi do negocjacji, to na pewno nie na naszych warunkach.

I wierzę w naszą siłę, w to, co mamy. Możliwy przystanek, a nie koniec. I nie potrzebujesz różowych okularów.

Tatiana Niegoda, Kijów